A Gentleman in Moscow

Credit: Amazon Books

คะแนน: ★★★★★

แปลไทย: (ไม่มี)

“Fate would not have the reputation it has, if it simply did what it seemed it would do.”

นี่คืออีกเล่มหนึ่งที่เรารักมาก A Gentleman in Moscow ของ Amor Towles อ่านแล้วให้อารมณ์เหมือนดูหนังของ Wes Anderson เลยแหละ ทั้งตลกปนซึ้งไปกับกองทัพตัวละครที่สุดจะน่ารัก เบาสมองกับมุกเสียดสีแสบๆคันๆ เปี่ยมเสน่ห์อย่างล้นเหลือ เคล้าไปด้วยกลิ่นอายของการเวลาที่ผันผ่านช่วงยุคเปลี่ยนแปลงทางการเมืองของรัสเซียได้อย่างแยบยล

1.

ไม่มีเล่มไหนเหมาะกับการกักตัวอยู่บ้านเท่าเล่มนี้อีกแล้ว เพราะตัวละครหลักของเราก็โดนกักตัวเหมือนกัน...แต่เป็นการกักตัวตลอดชีวิต!

ปี 1922 ท่านเคานต์อเล็กซานเดอร์ รอสตอฟ ถูกจับกุมตัวในคดีการเมือง หลังได้รับการพิพากษาไต่สวนจากพรรคบอลเชวิค ผลปรากฏว่ามีความผิดจริง ในข้อหาฐานปลุกระดม อันเนื่องมาจากจากบทกวีที่เคยเขียนไว้เมื่อหลายปีก่อน ในฐานะที่เป็นเจ้าขุนมูลนายเก่า ทุกคนเชื่อว่าอเล็กซานเดอร์คงต้องโดนยิงเป้าตายแน่แล้ว แต่ดูเหมือนแต้มบุญของท่านเคานต์จะยังไม่หมดแค่นี้ เพราะผลการตัดสินจากศาลคือเขาต้องถูกกักบริเวณ (house arrest) อยู่ภายในโรงแรมเมโทรโพล (Metropol) ไปตลอดชีวิต หากก้าวขาออกนอกอาณาบริเวณโรงแรมแม้เพียงนิดเดียว ก็อาจหมายถึงความตาย

และนี่คือจุดเริ่มต้นของเรื่องราวอันน่าประทับใจที่เกิดขึ้นกับอเล็กซานเดอร์ และคนรอบข้างของเขา กับเรื่องราววุ่นๆที่เกิดขึ้นภายในรั้วโรงแรมเมโทรโพลอันเป็นที่รัก

โปสการ์ดวินเทจ รูปโรงแรมเมโทรโพล Photo Credit: amortowles.com

2.

ชีวิตที่เปลี่ยนผัน จากบุรุษชนชั้นอำมาตย์ที่เชื่อมั่นในความเป็นสุภาพบุรุษ และไม่เคยจะต้องทำงานเลยมาทั้งชีวิต มาบัดนี้ต้องโดนอัปเปหิขึ้นไปนอนห้องใต้หลังคาที่แคบยังกับรูหนู เฝ้ามองประวัติศาสตร์รัสเซียเปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลา ผ่านมุมมองจากระเบียงห้องใต้หลังคาแคบๆของอเล็กซานเดอร์ ขอเตือนว่าทุกอย่างกำลังจะเคลื่อนผ่านไปไวจนคนอ่านอาจจะตั้งตัวไม่ทัน

นี่คือชีวิตของชายคนหนึ่งที่กำลังจะโดนสถานการณ์บังคับให้ปรับตัว และใช้อาศัยไหวพริบปฎิภานทั้งหมดที่มีเพื่อความอยู่รอด เกิดเป็นเรื่องราวของ มิตรภาพ ความรัก และความสัมพันธ์ที่แสนจะดีต่อใจ ที่เรียงร้อยขึ้นระหว่างหนึ่งชีวิตที่หยุดนิ่งอยู่กับที่ กับอีกนับร้อยพันชีวิตที่เคลื่อนไหวผ่านประตูโรงแรมเมโทรโพลตลอดสี่ทศวรรษนับจากนี้

“Yes, thought the Count, the world does spin. In fact, it spins on its axis even as it revolves around the sun. And the galaxy turns as well, a wheel within a greater wheel, producing a chime of an entirely different nature than that of a tiny hammer in a clock. And when that celestial chime sounds, perhaps a mirror will suddenly serve its truer purpose - revealing to a man not who he imagines himself to be, but who he has become.”

3.

จุดที่ชอบมากๆคือ กิมมิคการสร้างโลกใบใหม่ของอเล็กซานเดอร์ในพื้นที่โรงแรม มันทำให้นึกภาพฉากสวยๆแบบหนังเรื่อง Grand Budapest Hotel หรือ Hotel Chevalier ของ Wes Anderson แหละ แถมมีวิธีการเล่าเรื่องที่ผสมเกร็ดประวัติศาสตร์ลงไปในเรื่องราวดราม่า ออกมาเป็นเรื่องราวที่ทั้งเศร้าแบบซึมลึก ทั้งตลกชวนหัวแบบอดไม่ได้ (อารมณ์ Forest Gump) ทาวลส์คือนักเขียนอีกคน ที่สามารถใช้ความ "น้อยแต่มาก" ในการสร้างอารมณ์ร่วมให้กับคนอ่าน คือไม่ต้องใช้คำพร่ำเพรื่อ แต่อิมแพคแรง

ตัวละครของทาวล์ส ทุกตัวมีเสน่ห์มาก มีบุคลิก ปูมหลัง และเรื่องราวให้ติดตามเป็นของตัวเอง ไม่ว่าจะเป็นอันเดร หัวหน้าบริกรสุดเนี้ยบ, เอมิล หัวหน้าเชฟเลือดร้อน, มาริน่า ช่างตัดเย็บผู้แทนใจดี ไปจนถึงนิน่า เด็กน้อยเจ้าปัญหา, และ อันนา ดาราสาวที่อาจจะ (หรืออาจจะไม่) มีความสัมพันธ์ล้ำลึกกับอเล็กซานเดอร์ของเราก็ได้ เล่นยกขบวนกันมาขนาดนี้ บอกได้เลยว่า แม้ไม่มีอิสรภาพ แต่ในช่วงระยะเวลาหนึ่ง

อเล็กซานเดอร์อาจจะเป็นชายที่โชคดีที่สุดในมอสโคว์อย่างไม่ต้องสงสัย

4.

สำหรับใครที่กลัวว่าความรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์รัสเซียของตัวเองจะน้อยเกินไปหน่อยจนไม่อิน ขอบอกว่าไม่ต้องกลัว เนื้อหาการเมืองไม่ได้เข้มข้นจนเป็นหัวใจหลักของเนื้อเรื่องขนาดนั้น (เพราะฉะนั้นถ้าใครกำลังมองหาหนังสือที่การเมืองเข้มข้น เล่มนี้อาจจะไม่ตอบโจทย์) วิธีการดำเนินเรื่องจะเป็นไปตามเส้นเวลาตามเหตุการณ์จริงแบบที่มันควรจะเป็น และใส่เกร็ดเล็กเกรดน้อยที่เชื่อมโยงอเล็กซานเดอร์กับโลกภายนอกมากกว่า เช่นเรื่องนักเขียนที่กลายเป็นภัยต่อความมั่นคงของชาติ และการถูกบังคับให้สูญหายของปัญญาชน ที่โดนจับไปแค้มป์แรงงาน

แต่โดยเนื้อแท้แล้ว เราว่าหนังสือเล่มนี้เล่นกับความเป็นคน ความสัมพันธ์ของคน และมุมมองของคนๆนึง (ที่ถือว่าเป็นศัตรูของประเทศชาติ) ท่ามกลางความระส่ำระส่ายทางการเมือง และโลกที่เปลี่ยนผันไปเร็วจนตามไม่ทันมากกว่า

จุดที่ต้องบอกไว้ก่อนเลยคือ ช่วงแรกๆของหนังสือจะค่อนข้างเอื่อย และอาจจะต้องใช้เวลาสักพักในการปรับโทนให้เข้ากับเนื้อเรื่อง (อเล็กซานเดอร์เป็นแนวตบมุกแบบเสียดสีหน้ามึนอะ อารมณ์เหมือน อาเธอร์ เลส จากเรื่อง Less ของ Andrew Sean Greer) แต่พอชินกับโทนเรื่องแล้ว จะอ่านเพลินมาก

5.

สรุปเลยละกัน เล่มนี้มีครบทุกรส เรียกทั้งน้ำตาและเสียงหัวเราะได้อย่างเป็นธรรมชาติ เหมือนดูหนังระดับรางวัลออสการ์ที่พอจบแล้ว อดไม่ได้ต้องลุกขึ้นยืน standing ovation ให้กับความอิ่มใจที่หนังสือเล่มนี้มอบให้ โคตรดีใจเลยที่ได้อ่านหนังสือเล่มนี้ โคตรเอนจอย

กระซิบว่า ชอบตอนจบมากๆ มีความตื่นเต้นและทัชใจแบบ Shawshank Redemption ซ่อนอยู่เบาๆ มันทำให้ยิ้มกว้างมากเลย

ถ้าชอบหนังสือเล่มนี้:

• Less | Andrew Sean Greer

• Rules of Civility | Amor Towles

• The Storied Life of A. J. Fikry | Gabrielle Zevin